Αρθροσκόπηση Γόνατος
Τι είναι αρθροσκόπηση;
H αρθροσκόπηση αποτελεί αναμφισβήτητα την πιο αξιόπιστη μέθοδο διάγνωσης των κακώσεων των μηνίσκων καθώς και των άλλων ενδοαρθρικών στοιχείων του γόνατος. Γίνεται με την εισαγωγή ειδικού οργάνου, του αρθροσκοπίου, μέσω μικρών οπών μέσα στην άρθρωση και έχει το πλεονέκτημα του άμεσου οπτικού ελέγχου των ευρημάτων.
Είναι δηλαδή μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος (πολύ μικρές τομές) που είναι διαγνωστική και θεραπευτική ανάλογα με την υπάρχουσα παθολογία. Με την αρθροσκόπηση, η βλάβη σε φυσιολογικούς ιστούς είναι πολύ μικρότερη με αποτέλεσμα η αποκατάσταση σε μικρές επεμβάσεις να είναι πολύ γρηγορότερη από ότι με την ανοικτή μέθοδο. Επίσης, λόγω των μικρών τομών της συνεχούς έκπλυσης της άρθρωσης και της γρήγορης κινητοποίησης του ασθενούς οι πιθανότητες επιπλοκών όπως μόλυνση, θρόμβωση και βλάβη αρθρικού χόνδρου είναι μικρότερη από ότι με την ανοικτή μέθοδο.
Εικόνα 1: (ΑΡ) ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΡΗΞΗΣ ΜΗΝΙΣΚΟΥ , (ΔΕ) ΡΗΞΗ ΜΗΝΙΣΚΟΥ ΣΕ ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ
Τι είναι ο μηνίσκος και ποια είναι τα αίτια τραυματισμού;
Οι μηνίσκοι είναι ινοχόνδρινοι μηνοειδείς σχηματισμοί (Εικ. 1) που βρίσκονται μέσα στο γόνατο και έχουν σαν λειτουργία την αύξηση επιφάνειας επαφής μεταξύ μηρού και κνήμης και την ελάττωση της πίεσης μεταξύ των δύο αρθρικών επιφανειών. Συνεισφέρει στην ομοιόμορφη κατανομή του αρθρικού υγρού στην άρθρωση με αποτέλεσμα τη λίπανση και τη σωστή διατροφή του αρθρικού χόνδρου. Ο έξω μηνίσκος έχει πολύ χαλαρή πρόσφυση με τον αρθρικό θύλακο και έτσι είναι πολύ πιο κινητός σε σχέση με τον έσω μηνίσκο κατά τις κινήσεις του γόνατος, γι’ αυτό και ο έσω τραυματίζεται πιο συχνά από τον έξω. Οι μηνίσκοι δέχονται καλή αιμάτωση μόνο στην περιφέρεια τους που συνδέεται με τον αρθρικό θύλακο και αντιστοιχεί σε πλάτος στο 1/3 του συνολικού περίπου πλάτους του μηνίσκου. Λιγότερα αγγεία δέχεται η μεσαία ζώνη του και καθόλου η εσωτερική ζώνη αυτού. Έτσι, οι τραυματικές ρήξεις του μηνίσκου (Εικ.2) που έχουν καλύτερη αιμάτωση έχουν καλύτερη πρόγνωση μετά από συρραφή. Οι μηνίσκοι τραυματίζονται σαν συνέπεια αφύσικων συνήθως στροφικών φορτίσεων αν και ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με ρήξη μηνίσκου δεν έχει ιστορικό κάκωσης.
Εικόνα 2: (Α) Διάφοροι τύποι ρήξεως του μηνίσκου.(Αρ) Διάφορες μορφές ανώμαλου σήματος ρήξεως μηνίσκου. (Δε) Τύποι ρήξεως μηνίσκου .Α. Ακτινωτή, Β. Κάθετη επιμηκης .C. Κάθετη πλάγια (μύτη παπαγάλου) D,οριζόντια πλάγια ρήξη (B) Τυπικό σήμα 3Α ρήξεως μηνίσκου.
Ποια είναι η κλινική εικόνα;
Κατά την κλινική εξέταση διαπιστώνεται συνήθως ύδραθρο, δυνατόν περιορισμός της κινητικότητας, ενώ η διάγνωση γίνεται με ειδικές δοκιμασίες ( όπως McMurray και Apley)(Εικ.3) με πολύ καλή αξιοπιστία και επιβεβαιώνεται με μία μαγνητική τομογραφία (Εικ.6).
Εικόνα 3: Δοκιμασία McMurray
Επιβάλλεται ακόμα και η κλινική εξέταση των συνδέσμων του γόνατος, καθώς δεν είναι σπάνιο να τραυματίζονται ταυτόχρονα σύνδεσμοι και μηνίσκοι (Εικ.4). Η ρήξη μηνίσκου δε σημαίνει απαραίτητα και χειρουργείο. Οι ενδείξεις για χειρουργείο μετά από ρήξη Εικόνα 3: Δοκιμασία McMurray μηνίσκου είναι :
- επεισόδια εμπλοκής (αδυναμία έκτασης του γόνατος) και
- πόνος και ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια στροφικών κινήσεων , κατά την απλή βάδιση ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου, συνοδευόμενο από ύδραθρο
Εικόνα 4: (ΑΡ) ΤO SET UP ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΣΗΣ ΜΗΝΙΣΚΟΥ (ΔΕ) Αρθροσκοπικές εικόνες ρήξεως μηνίσκου.
Ποια είναι η κατάλληλλη θεραπεία;
Η αντιμετώπιση των ρήξεων του μηνίσκου γίνεται αρθροσκοπικά (Εικ.4) με αφαίρεση των ασταθών τμημάτων και σε κάποιες περιπτώσεις που η διαμόρφωση της ρήξης το επιτρέπει με συρραφή ( ιδίως σε νέους ασθενείς και σε ορισμένες πρόσφατες ρήξεις) (Εικ.5).
Εικόνα 5: Αρθροσκοπική εικόνα συρραφής μηνίσκου
Ο σκοπός του χειρουργείου είναι να αφαιρεθεί όσο γίνεται μικρότερο τμήμα μηνίσκου. Συγκεκριμένες ρήξεις δεν μπορούν να επιδιορθωθούν όπως οι ακτινωτές, οι εκφυλιστικές και η δίκην παπαγάλου. Ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο την ίδια μέρα ή την επόμενη από το χειρουργείο, χωρίς πατερίτσες, εκτός εάν είχε κάποιο πρόβλημα στον χόνδρο της άρθρωσης το οποίο χρειάστηκε να επιδιορθωθεί ή έγινε συρραφή του μηνίσκου. Η πλήρης αποκατάσταση μετά από συνήθη μερική μηνισκεκτομή είναι περί τον ένα μήνα, ενώ εάν ο ασθενής έχει δουλειά γραφείου μπορεί να επιστρέψει πολύ πιο νωρίς.
Εικονα 6: ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΣΗΜΑ ΡΗΞΕΩΣ ΜΗΝΙΣΚΟΥ (F/P)
Τι ακολουθεί μετεγχειρητικά;
Στην περίπτωση που επιδιορθώθηκε ο χόνδρος της άρθρωσης ή έγινε συρραφή του μηνίσκου ,ο χρόνος αποκατάστασης επιμηκύνεται κατά ένα μήνα περίπου, καθώς ο ασθενής δεν φορτίζει για το διάστημα αυτό περίπου το σκέλος του.
Τι ασκήσεις προτείνονται στον ασθενή μετά την αρθροσκόπηση;
Ακόμα και μετά από μιας μέτριας βαρύτητας επέμβαση στο γόνατο όπως η αρθροσκόπηση, αν δεν ακολουθηθεί ένα πρόγραμμα ασκήσεων παρατηρούμε εμφάνιση ατροφίας των μυών του μηρού που δυσχεραίνουν και παρατείνουν την αποκατάσταση του ασθενή. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία ακολουθούν ασκήσεις για μετά την αρθροσκόπηση. Οι παρακάτω ασκήσεις δεν πρέπει να προκαλούν πόνο και θα πρέπει να ακολουθούνται από ανύψωση σκέλους και τοποθέτηση πάγου για 15-20 λεπτά (παγάκια τοποθετημένα σε αδιάβροχη σακούλα να περιβάλλονται από πετσέτα-όχι άμεση επαφή πάγου με δέρμα)
Ανύψωση ευθειασμένου σκέλους: Ξαπλώστε ανάσκελα με λυγισμένο το μη χειρουργημένο γόνατο και ευθειασμένο το χειρουργημένο. Αργά ανασηκώστε τεντωμένο το χειρουργημένο σκέλος περί τα 15-20 εκατοστά και κρατήστε για 5 δευτερόλεπτα. Αργά επαναφέρετε το σκέλος στην αρχική θέση. Επαναλάβετε 500 επαναλήψεις κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αντλία ποδοκνημικής: Ξαπλώστε ανάσκελα . κινήστε την ποδοκνημική πάνω κάτω . Επαναλάβετε 1000 φορές ημερησίως
Παθητική κάμψη του γόνατος: Ενώ ο ασθενής κάθεται στην άκρη ενός τραπεζιού ή του κρεβατιού του εάν είναι ψηλό, απαλά σπρώχνει με το υγιές του σκέλος το χειρουργημένο , μέχρι να κάνει το γόνατο κάμψη 90ο. Έτσι το κρατάει για 10 λεπτά το πρωί και 10 λεπτά το βράδυ.
Πλήρη έκταση του χειρουργημένου σκέλους: Ενώ ο ασθενής είναι ξαπλωμένος τοποθετούμε ένα μαξιλάρι κάτω από την πτέρνα του έτσι ώστε το σκέλος του να είναι τεντωμένο και το γόνατο στον αέρα. Το κρατάμε έτσι για 10 λεπτά το πρωί και 10 λεπτά το βράδυ.
