Διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου

Τι ορίζεται ως διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου;

Ως διατροχαντήριο κάταγμα (Intertrochanteric fracture) ισχίου ορίζεται το κάταγμα που εντοπίζεται μεταξύ του μείζονος και του ελάσσονος τροχαντήρα. Ο μείζον τροχαντήρας αποτελεί ένα μεγάλο οστικό εξόγκωμα και εντοπίζεται στην ένωση μηριαίου αυχένα και διάφυσης του μηρού. Πιο συγκεκριμένα, ένα διατροχαντήριο κάταγμα εντοπίζεται στην κορυφή του μηριαίου οστού και είναι ένα κάταγμα διαγώνιο (Εικ.1). Πρόκειται για ένα από τα συχνότερα κατάγματα, καθώς το 50% των συνολικών καταγμάτων είναι κατάγματα αυτού του τύπου. Συνήθως εκδηλώνονται σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας και πιο επιρρεπές είναι το γυναικείο φύλο.

Άλλοι τύποι κατάγματος ισχίου

Εκτός από το διατροχαντήριο κατάγμα, αναλόγως της περιοχής πρόκλησης του κατάγματος εντοπίζονται και άλλοι τύποι κατάγματος ισχίου όπως:

• Κάταγμα μηριαίου αυχένα
• Υποτροχαντήριο κάταγμα
• Μεμονωμένο κάταγμα του μείζονα τροχαντήρα

Ποια είναι τα αίτια πρόκλησης ενός διατροχαντήριου κατάγματος ισχίου;

Η πιο συχνή αιτία πρόκλησης ενός διατροχαντήριου κατάγματος είναι μια πτώση. Το διατροχαντήριο κάταγμα πλήττει συνήθως ηλικιωμένους ασθενείς. Πρώτον, πολλοί εξ αυτών πάσχουν από οστεοπόρωση, επομένως μια πτώση-ακόμη και από μικρό ύψος- μπορεί να προκαλέσει κάταγμα ισχίου. Δεύτερον, οι πτώσεις στην ομάδα των ηλικιωμένων ασθενών είναι αρκετά συχνές εξαιτίας των προβλημάτων όρασης που ενδέχεται να αντιμετωπίζουν.

Σε νεότερους ασθενείς ο μηχανισμός πρόκλησης της κάκωσης είναι συνήθως ατυχήματα υψηλής ενέργειας (π.χ. τροχαία ατυχήματα).

Μερικοί από τους παράγοντες που ευνοούν  την πρόκληση διατροχαντήριων καταγμάτων είναι οι κάτωθι:

• Προβλήματα ισορροπίας
• Νευρολογικές παθήσεις (π.χ. άνοια, Πάρκινσον)
• Μειωμένη οστική πυκνότητα και χαμηλή μυϊκή μάζα
• Λήψη συγκεκριμένης φαρμακευτικής που ενδέχεται να προκαλέσουν αποδυνάμωση των οστών (π.χ. κορτιζόνη)
• Ύπαρξη άλλων οστικών προβλημάτων
• Κάπνισμα
• Υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται ένα διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου;

Ο ασθενής που έχει υποστεί ένα διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου εκδηλώνει την παρακάτω συμπτωματολογία:

• Έντονος πόνος στη βουβωνική περιοχή και στην περιοχή του μηριαίου
• Εκδήλωση οιδήματος
• Αδυναμία βάδισης και εκδήλωση έντονου πόνου κατά την απόπειρα του ασθενούς
• Δυσκαμψία του πάσχοντος σκέλους
• Αδυναμία φόρτισης του άκρου
• Παραμόρφωση του πάσχοντος σκέλους (βράχυνση)
• Εκδήλωση έξω στροφής του σκέλους

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Στην πλειονότητα των περιστατικών πριν την εκδήλωση του κατάγματος έχει προηγηθεί πτώση. Σε κάθε περίπτωση ο σχεδιασμός του θεραπευτικού πλάνου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί από έναν έμπειρο Ορθοπαιδικό, διότι η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση των ηλικιωμένων ασθενών.

Για τη διάγνωση είναι απαραίτητη η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς και η κλινική εξέτασή του. Η διάγνωση του διατροχαντήριου κατάγματος μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης.  Οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για την τελική διάγνωση και στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση πραγματοποιείται μέσω μιας απλής ακτινογραφίας (Εικ.2). Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η διενέργεια περαιτέρω απεικονιστικών εξετάσεων όπως είναι η αξονική ή μαγνητική τομογραφία ή το σπινθηρογράφημα, ιδίως όταν υπάρχει ιστορικό κακοήθειας.

Εικ.  2: Διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου

Διατροχαντήριο κάταγμα & Θεραπεία

Ο σχεδιασμός του θεραπευτικού πλάνου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η σοβαρότητα του κατάγματος, η ηλικία του ασθενούς κ.ά. Η συντριπτική πλειονότητα των διατροχαντήριων καταγμάτων αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση. Αντιθέτως, η συντηρητική θεραπεία συνήθως εφαρμόζεται αποκλειστικά σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας που ήταν ήδη με αδυναμία αυτό εξυπηρέτησης και δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση λόγω συνοδών προβλημάτων υγείας. Εάν ο ασθενής πριν το κάταγμα ήταν λειτουργικός και αυτοεξυπηρετούνταν τότε η χειρουργική αοκατάσταση, όσο επιβαρυμένος και να είναι είναι μονόδρομος.

Η χειρουργική αποκατάσταση του διατροχαντήριου κατάγματος θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο άμεση μετά τον τραυματισμό. Δυστυχώς, επειδή αυτού του είδους τα κατάγματα γίνονται σε ήδη επιβαρυμένους ασθενής, εάν δε γίνει άμεσα, τις πρώτες 2-3 μέρες, μετά δύσκολα ανακάμπτουν, καθώς η μεγάλη παραμονή στο κρεβάτι συνήθως αποβαίνει μοιραία. Η χειρουργική επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση του κατάγματος είναι η εσωτερική οστεοσύνθεση. Μετά την ανάταξη του κατάγματος ακολουθεί η σταθεροποίησή του, η οποία επιτυγχάνεται με πλάκες ή βίδες ή με ενδομυελικό ήλο.

Η αποκατάσταση του κατάγματος με ενδομυελικό ήλο αποτελεί την πλέον σύγχρονη μέθοδο αντιμετώπισης των διατροχαντήριων καταγμάτων. Πραγματοποιείται με

κλειστή ανάταξη με τη βοήθεια ενός ακτινοσκοπικού μηχανήματος. Όλη η χειρουργική επέμβαση της αποκατάστασης του κατάγματος πραγματοποιείται μέσω πολύ  μικρών τομών, χωρίς επιπλέον απώλεια αίματος, σε χειρουργικό χρόνο λιγότερο από μισή ώρα (Εικ.3). Η μετεγχειρητική αποκατάσταση του ασθενούς είναι άμεση και ο πόνος ελάχιστος. Ο ασθενής κινητοποιείται την ίδια μέρα και άμεσα επιστρέφει στην οικία του. Το χρονικό διάστημα της συνολικής ανάρρωσης του ασθενούς δεν μπορεί να καθοριστεί με απόλυτη ακρίβεια, καθώς εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία του ασθενούς και τα συνοδά προβλήματα υγείας. Το πλάνο είναι ο ασθενής από την επόμενη μέρα να μπορεί τουλάχιστον να κινητοποιείται με το περιπατητήρα τύπου Π και να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται.

Ποιες επιπλοκές ενδέχεται να εμφανιστούν;

Ανεξάρτητα από την επιλογή της θεραπείας ο κίνδυνος θνησιμότητας αυξάνεται από 20% έως 30% τον πρώτο χρόνο μετά το κάταγμα. Εάν το διατροχαντήριο κάταγμα δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά, τότε ενδέχεται να εμφανιστούν οι κάτωθι επιπλοκές:

• Καρδιοπνευμονικές επιπλοκές
• Εκδήλωση θρομβοεμβολικών επεισοδίων
• Σήψη
• Θάνατος